Utrata danych jest niebezpieczeństwem, z którym liczyć musi się każda firma. Nie da się przecenić systemów zabezpieczeń, które chronią przed włamaniami do sieci i nieautoryzowaną modyfikacją czy usunięciem danych. Jednak nawet najbardziej zaawansowane mechanizmy ochronne nie są w stanie zabezpieczyć nas przed wszystkimi sytuacjami, których skutkiem może być całkowita lub częściowa utrata danych. Wystarczy wymienić sytuacje losowe, takie jak pożar, czy powódź, kradzieże sprzętu komputerowego, a nawet przypadkowe lub nieświadome wykasowanie niewłaściwych danych przez uprawnionego pracownika. Na wypadek takich sytuacji należy zadbać o odpowiedni system backupu, czyli okresowe automatyczne tworzenie kopii zapasowej.
Czym jest kopia zapasowa?
Tworzenie kopii zapasowej polega na skopiowaniu całej zawartości serwera (backup całościowy) lub tylko plików, które zostały zmienione (backup przyrostowy lub różnicowy) na zewnętrzny nośnik. Nośnik ten powinien być przechowywany w bezpiecznym miejscu, gdzie będzie w jak najmniejszym stopniu narażony na kradzież, zniszczenie lub nieautoryzowany dostęp, np. w sejfie czy szafie pancernej. Warto bowiem pamiętać, że kopia zapasowa zawiera wszystkie dane zgromadzone przez firmę, także wrażliwe, mogą to być m.in. dane o klientach, dane z systemu finansowo-księgowego, dane osobowe i płacowe pracowników. Informacje te, w zależności od sposobu wykonywania kopii i oprogramowania do tego używanego, co prawda zazwyczaj są zaszyfrowane, ale dostanie się nośnika w niepowołane ręce jest mimo wszystko olbrzymim ryzykiem. Nie należy także przechowywać kopii zapasowych w tym samym pomieszczeniu, w którym znajdują się serwery – może to doprowadzić do sytuacji, w której w jednym momencie utracimy dane i ich kopię zapasową (np. w przypadku pożaru).
Gdzie zapisywać kopie?
Systemy backupu różnią się między sobą przede wszystkim rodzajem zastosowanego nośnika. Wybór odpowiedniego z nich zależy w dużej mierze od budżetu na zakup urządzeń i nośników, a także od wymagań związanych z okresem przechowywania oraz z czasem potrzebnym na odzyskanie danych. Obecnie do najpopularniejszych nośników wykorzystywanych przez systemy backupu są:
-
taśmy magnetyczne
Używany od kilkudziesięciu lat standard zapisu na nośnikach taśmowych wciąż jest jedną z najpopularniejszych technologii używanych w systemach backupu. Do jego głównych zalet należą: niezawodność (odpowiednio przechowywane taśmy gwarantują dostęp do danych nawet przez 30 lat), oszczędność energii (przechowywanie taśm nie wymaga zasilania elektrycznego) i odporność na ingerencje osób trzecich. Pomimo niewątpliwych zalet technologia ta ma jednak swoje wady, tj. stosunkowo wolne zapisywanie i odtwarzanie danych (zwłaszcza dostęp do wybranych fragmentów) czy utrudnione działanie serwera w trybie wielodostępu.
-
dyski twarde, najczęściej w postaci wymiennych kaset RDX
Dyski twarde charakteryzują się dużo łatwiejszym dostępem do danych, prostotą obsługi, a także dużo większą szybkością zapisu i odczytu w porównaniu do systemów taśmowych. Jednak pod względem przenośności i podatności na awarie wypadają nieco gorzej. Z tego właśnie powodu coraz większą popularność zyskują rozwiązania RDX. Składają się one ze stacji dokującej oraz przenośnych, wymienialnych kaset z 2,5-calowymi dyskami twardymi. Kasety mają za zadanie chronić dysk przed uszkodzeniami mechanicznymi (np. w wyniku wstrząsów czy upadku), co pozwala np. na bezpieczniejsze przenoszenie poszczególnych dysków między fizycznymi lokalizacjami. Takie rozwiązanie łączy w sobie zalety klasycznych dysków twardych z wysoką niezawodnością i przenośnością charakteryzującą nośniki taśmowe. Warto także zaznaczyć, że dzięki możliwości łączenia pojedynczych dysków twardych w klastry i macierze można otrzymać magazyn danych o dowolnej pojemności. Sprawia to, że jest to rozwiązanie bardzo skalowalne, które można łatwo dostosować do aktualnych potrzeb firmy.
-
nośniki optyczne – płyty DVD lub BluRay
Łatwość i szybkość zapisu i odczytu danych, a także powszechna dostępność i niska cena napędów optycznych powoduje, że płyty DVD lub BluRay są często wykorzystywane do przechowywania kopii bezpieczeństwa. Ograniczeniem w tym przypadku jest jednak pojemność pojedynczej płyty – w przypadku dużych zbiorów danych muszą być stosowane wydajne mechanizmy kompresji, co może komplikować późniejsze odzyskiwanie danych z kopii zapasowej. Problemem może być także stosunkowo duża podatność płyt na uszkodzenia mechaniczne – już niewielkie zarysowanie powierzchni może skutkować brakiem możliwości odczytu danych.
Podwójne zabezpieczenie
Zabezpieczenie danych na wypadek ich utraty jest kwestią na tyle istotną, że pojedynczy system backupu to często za mało. Do najczęściej stosowanych rozwiązań hybrydowych należy układ D2D2T (disk to disk to tape) – dane są kopiowane w pierwszej kolejności na zapasową macierz dyskową, a następnie na nośnik taśmowy. Takie rozwiązanie pozwala połączyć szybki czas odtworzenia danych (dzięki zastosowaniu dysków twardych) z niezawodnością taśm i możliwością przechowywania kopii w dowolnym miejscu. W takim scenariuszu dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie serwerów NAS, które pozwalają na dodatkowe zabezpieczenie przez awarią jednego z dysków (zastosowanie macierzy RAID), a dodatkowo charakteryzują się niskim poborem mocy. Dyski NAS są także godną rozważenia opcją w przypadku stosowania prostszych systemów backupu. Należy jednak w tym wypadku pamiętać, że urządzenia te nie powinny fizycznie znajdować się w tym samym miejscu, co zabezpieczane serwery.
