Zatrudniając pracowników, pracodawca musi upewnić się, że posiadają oni aktualne zaświadczenie lekarskie potwierdzające zdolność do pracy na danym stanowisku. Konieczność kontrolowania terminów ważności badań okresowych pracowników jest istotnym obowiązkiem – nie można bowiem dopuścić do pracy osoby, która nie posiada ważnego orzeczenia lekarskiego.
Kogo należy wysłać na badania?
Zasadniczo na wstępne badania lekarskie należy wysłać każdego nowo zatrudnianego pracownika. Wyjątkiem są ci pracownicy, którzy mogą przedstawić aktualne zaświadczenie lekarskie potwierdzające zdolność do pracy na analogicznym stanowisku w takich samych warunkach. Kluczowe jest tutaj zatem określenie, w jakich warunkach ma być świadczona praca. Mowa tu o czynnikach uciążliwych i potencjalnie szkodliwych dla zdrowia, takich jak: czynniki fizyczne (np. promieniowanie, zapylenie, podnoszenie ciężarów, obsługa monitorów ekranowych, hałas i in.), czynniki chemiczne (narażenie na kontakt z substancjami toksycznymi lub o działaniu drażniąco-uczulającym), czynniki biologiczne (narażenie na kontakt z chorobami wirusowymi lub bakteryjnymi, kontakt z materiałem biologicznym, itd.), czynniki psychofizyczne (narażenie na stres, obciążenie emocjonalne lub umysłowe, i in.). Katalog czynników uciążliwych i szkodliwych nie jest zamknięty – pracodawca ma obowiązek umieścić na skierowaniu na badania lekarskie opis warunków pracy na tyle dokładny, aby pozwalał na określenie jakie badania należy skierować daną osobę, aby określić brak przeciwwskazań do wykonywania danej pracy.
Jak często?
Okres ważności badań lekarskich każdorazowo jest określany przez lekarza wystawiającego zaświadczenie. Zależy on od wielu aspektów, takich jak ogólny stan zdrowia pracownika, jego wiek, a także rodzaj wykonywanej pracy. W określonej sytuacji (ciągła nieobecność chorobowa trwająca ponad 30 dni) pracownik musi być wysłany dodatkowo na badania kontrolne przed dopuszczeniem go do pracy. Przy dużej liczbie pracowników pilnowanie terminów upływu ważności badań okresowych pracowników i odpowiednio wczesne wystawianie dla nich skierowań, urasta do dość poważnego i wcale niełatwego zadania. Zadania, które ułatwić mogą oczywiście różnego rodzaju narzędzia informatyczne (takie jak system HR SyKOF). Warto z nich korzystać, zwłaszcza, że za dopuszczenie do pracy pracownika bez ważnych badań lekarskich pracodawca naraża się na kary pieniężne. Jest to bowiem rażące naruszenie zasad BHP.
Skierowanie na badania – jak wygląda?
Wysyłając pracownika na badania lekarskie należy przekazać mu skierowanie. Jest to dokument, na którym znajduje się wiele informacji. Oczywiście są tam dane pracodawcy, który skierowanie wystawia oraz pracownika, który je otrzymuje, a także opis stanowiska pracy uwzględniający czynniki szkodliwe i uciążliwe wspomniane wcześniej. Na podstawie tych informacji lekarz decyduje, jakim badaniom należy poddać pracownika, aby stwierdzić czy jest zdolny do wykonywania pracy. Przykładowo, w przypadku osób pracujących przy komputerze lub kierowców dokładniej sprawdzany jest wzrok, a przy pracy związanej z wysiłkiem głosowym konieczna jest opinia laryngologa.
Niezdolność do pracy – co dalej?
Jeśli lekarz stwierdzi, że pracownik nie jest zdolny do wykonywania określonej pracy, nie możemy mu jej powierzyć. W przypadku badań wstępnych nie możemy zatem zatrudnić pracownika na danym stanowisku. A co w przypadku badań okresowych? W takiej sytuacji możliwe jest rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy. Jest to jednak wyjście dość radykalne. Warto zawsze rozważyć przeniesienie pracownika na inne stanowisko – takie które nie będzie zagrażało jego zdrowiu.
