Nowy wzór formularza PIT-2

 

Czym jest oświadczenie PIT-2

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym PIT-2 to oświadczenie, które podatnik (osoba zatrudniona) składa płatnikowi (firmie), aby ten przy obliczaniu miesięcznych zaliczek na PIT potrącał 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli tzw. ulgę podatkową. Ponadto pracownik dodatkowo oświadcza, że: 

• nie otrzymuje emerytury lub renty z ZUS
• nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną
• nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
• nie osiąga dochodów, od których sam opłaca zaliczki np. dochodów z działalności gospodarczej lub z umowy o pracę z pracodawcą zagranicznym

 

Jeżeli pracownik nie spełnia tych dodatkowych wymagań, to nie może skorzystać z ulgi podatkowej u swojego pracodawcy. W praktyce są to dosyć częste sytuacje np. praca u dwóch pracodawców jednocześnie, pobieranie emerytury lub renty lub działalność gospodarcza łączona z umową o pracę. 

 

Nowy wzór formularza

Od 1 stycznia 2023 roku wchodzi w życie nowa wersja druku PIT-2. W porównaniu z poprzednimi wersjami formularz został znacząco rozbudowany, ponieważ zawiera także inne oświadczenia i wnioski powiązane z naliczaniem zaliczek na podatek dla pracownika. Dzięki temu, jeden dokument może zastąpić kilka różnego rodzaju oświadczeń i wniosków podatników. Przykładowo w aktualnym formularzu pojawiły się pola, w których podatnik może poinformować, że: 

• zamierza rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko
• chce skorzystać z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów
• spełnia warunki do zastosowania obowiązujących od 1 stycznia 2023 roku nowych ulg zero PIT, czyli dla rodziców posiadających co najmniej czworo dzieci, pracujących seniorów, osób powracających z zagranicy
• nie chce, aby płatnik stosował ulgę dla młodych, czyli dla osób do 26 roku życia.
• rezygnuje z pracowniczych kosztów uzyskania przychodów lub z kosztów autorskich
• wnosi o niepobieranie zaliczek na podatek w związku z przewidywanym nieprzekroczeniem kwoty wolnej od PIT. 

 

Na nowych formularzach można też wycofać wcześniejsze oświadczenia. 

Co istotne, jeżeli osoba już wcześniej złożyła PIT-2 na poprzednich wersjach formularza, to nie ma potrzeby, aby w styczniu 2023 roku składała nowy. Poprzednie dokumenty nie tracą ważności i zawarte w nich informacje nadal mają zastosowanie do wyliczeń podatkowych. 
Dodatkowo Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że PIT-2 w nowej wersji nie jest dokumentem fakultatywnym. Jeżeli w firmie jest przyjęty inny sposób składania oświadczeń i wniosków np. poprzez e-maila lub system kadrowo-płacowy, to są to sposoby wystarczające. Mimo to firma nie może odmówić przyjęcia oświadczeń i wniosków według wzoru PIT-2.

 

Rozszerzenie grupy osób uprawnionych do ulgi podatkowej

W przyszłym roku grono osób, które mogą skorzystać z ulgi podatkowej, czyli ze zmniejszania zaliczki na podatek, znacznie się zwiększy. Oprócz pracowników, których ten przywilej dotyczył już wcześniej, osobami uprawnionymi do złożenia takiego wniosku będą m.in. osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenie, wykonujące umowę o dzieło, powołane do zarządu spółki lub pełniące funkcje w Radzie Nadzorczej, a także osoby zarządzające firmą na podstawie kontraktu menedżerskiego. Osoby te mogą więc od 1 stycznia 2023 złożyć dokument PIT-2, a ich zaliczki na podatek zostaną odpowiednio pomniejszone. Dzięki temu otrzymają wyższe wynagrodzenie netto.

 

Podział kwoty ulgi podatkowej

Pracownik będzie mógł w bardziej elastyczny sposób decydować o wykorzystaniu kwoty pomniejszającej miesięczną zaliczkę na podatek, zwłaszcza w sytuacji, gdy jest zatrudniony u kilku pracodawców. Do wyboru pracownik będzie miał złożenie oświadczenia o pomniejszaniu miesięcznej zaliczki na podatek o: 

• 1/12 kwoty zmniejszającej podatek 
• 1/24 kwoty zmniejszającej podatek 
• 1/36 kwoty zmniejszającej podatek 

 

Maksymalna liczba firm, którym będzie można złożyć takie oświadczenie została ograniczona do trzech. Co ważne suma wszystkich złożonych oświadczeń dla jednej osoby nie może przekroczyć 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, ponieważ grozi to niedopłatą podatku w zeznaniu rocznym tej osoby. Niniejsze rozwiązanie będzie miało bardzo dużo zastosowań. W przypadku podatników uzyskujących dochody z umowy o pracę oraz dochody z umowy zlecenia i jednocześnie pobierających świadczenia z ZUS, każdy z dochodów może korzystać z części kwoty zmniejszającej podatek. Jeżeli podatnik nie będzie chciał dzielić tej kwoty na dwie lub trzy części, to będzie mógł nadal wykorzystywać pełną kwotę zmniejszającą podatek tylko w jednym miejscu. 

 

Ulga „zero” PIT

Najnowsza wersja PIT-2 zawiera także oświadczenie dotyczące nowych ulg wprowadzonych przez Polski Ład: 

• ulga na powrót – zwolnienie z PIT przez 4 kolejne lata podatkowe (do kwoty 85 528 zł przychodu) dla osób, które powróciły do Polski; 
• ulga dla rodzina 4 plus – zwolnienie z PIT dla osób wychowujących co najmniej 4 dzieci; 
• ulga dla seniora – zwolnienie z PIT dla osób w wieku emerytalnym, które nie pobierają renty bądź emerytury. 

 

W formularzu PIT-2 osoba korzystająca z tego rodzaju ulg musi wskazać w jakim okresie będzie z niej korzystać. W przypadku zmiany sytuacji np. rozpoczęciu pobierania świadczenia emerytalnego pracownik musi odwołać niniejsze oświadczenie, także poprzez złożenie dokumentu PIT-2. 

 

Niestosowanie ulgi dla młodych i pracowniczych KUP 

Oprócz wniosków dotyczących różnego rodzaju ulg podatkowych pracownik może także złożyć dokumenty, na podstawie których, ich zaliczki na podatek będą de facto wyższe. Mowa tutaj przede wszystkim o rezygnacji z ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów uzyskania przychodu. Niniejsze rozwiązania mogą mieć zwłaszcza zastosowanie w przypadku osób, które uzyskują przychody z różnych źródeł i chcą zabezpieczyć się przed ewentualną niedopłatą w zeznaniu rocznym, którą będą musieli dopłacić do urzędu skarbowego. Na podstawie wniosku o niestosowanie ulgi dla młodych firma nalicza i potrąca podatek z wynagrodzenia pracownika do 26 roku życia, natomiast w przypadku rezygnacji z pracowniczych kosztów uzyskania przychodu wynagrodzenie, a przede wszystkim zaliczka na podatek jest wyliczana bez tych kosztów. Dodatkowo trzeba pamiętać, że te dwa wnioski mają zastosowanie także w przypadku wypłaty po ustaniu zatrudnienia. 

 

Wniosek o rezygnacji ze stosowania 50% KUP

Osoby korzystające z autorskich kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% często mają kilka źródeł zarobkowania w ten sposób. Jednocześnie obowiązuje ich limit przychodów, które mogą skorzystać z takiego preferencyjnego opodatkowania. Wprowadzenie w ustawie możliwości złożenia wniosku o rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu pozwala tym osobom “zapanować” nad swoimi przychodami, zwłaszcza gdy pochodzą one od różnych firm oraz zmniejsza ryzyko ewentualnej dopłaty podatku w przypadku, gdy limit wykorzystania tych kosztów został przekroczony. Jednocześnie poprzez złożenie takiego wniosku nie zmienia się charakter otrzymywanego wynagrodzenia, tak więc mimo wszystko podatnik ma prawo ująć autorskie koszty uzyskania przychodu w swoim zeznaniu rocznym i w ten sposób uzyskać zwrot z urzędu skarbowego. 

 

Wniosek o niepobieranie zaliczek

Ostatnią częścią nowego PIT-2 jest wniosek w sprawie niepobierania zaliczek w roku podatkowym. Może złożyć go osoba, która szacuje, że w danym roku podatkowym jej dochody nie przekroczą kwoty 30 000 zł, czyli kwoty wolnej od PIT. Na podstawie tego dokumentu zaliczki podatku danej osoby nie są potrącane z jej wynagrodzenia, dzięki czemu, kwota do wypłaty jest wyższa. Głównym założeniem tego rozwiązania jest, aby osoby zarabiające mniej niż kwota wolna od podatku nie musiały czekać na zwrot zapłaconego podatku do rozliczenia rocznego, ale żeby mogły w ogóle nie mieć go potrącanego. W przypadku przekroczenia limitu 30 000 zł, firma ma obowiązek ponownie naliczać i potrącać zaliczki na PIT, tak aby pracownik nie musiał dopłacać podatku w zeznaniu rocznym. 

 

Zasady dotyczące oświadczeń pracowników

W 2022 roku wprowadzono szereg nowych zasad dotyczących oświadczeń pracowników związanych z kwestiami podatkowymi. Do najważniejszych zmian należą: 

• oświadczenie PIT-2 może być złożone przez pracownika w trakcie całego roku podatkowego i wówczas ma zastosowanie już w trakcie bieżącego roku podatkowego; 
• oświadczenie PIT-2 może być złożone także przez pracownika będącego emerytem lub rencistą, pod warunkiem, że pracownik złożył do organu rentowego oświadczenie o niestosowaniu kwoty zmniejszającej podatek. 

 

Nowe reguły przewidziane od stycznia 2023 roku przesądzają ponadto, że oświadczenia i wnioski, co do zasady, dotyczą również kolejnych lat podatkowych i nie trzeba ich ponawiać każdego roku podatkowego. Wyjątkami są tutaj oczywiście wnioski dotyczące rozliczenia wynagrodzenia w danym roku podatkowym, czyli wspólne rozliczenie z małżonkiem lub jako samotny rodzic, a także wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek.   

 

Ulgi podatkowe po zakończeniu umowy

Przez lata istniało wiele interpretacji dotyczących stosowania lub nie ulgi podatkowej przy wypłacie pracownika po zakończeniu jego zatrudnienia. Najczęściej urząd skarbowy przychylał się do wersji, iż w przypadku wypłaty wynagrodzenia w miesiącu kolejnym po zakończeniu umowy ulgi podatkowej nie należało już stosować. Przykładem mogła tu być wypłata 10 października dla pracownika, który odszedł z pracy 30 września. Podstawą takiej interpretacji była troska o zwolnionego już pracownika, aby u nowego pracodawcy też nie miał potrąconej ulgi, co wiązałoby się dla niego z koniecznością dopłaty w zeznaniu rocznym.

Od 1 stycznia 2023 w ustawie o PIT wprost odzwierciedlenie znajdzie zasada, iż po ustaniu stosunku prawnego (np. po zakończeniu umowy o pracę) płatnik nie będzie uwzględniał oświadczeń i wniosków złożonych przez podatnika. Istniejące do tej pory różne interpretacje powodowały chaos, co niepotrzebnie wzmagało stres pracowników działu kadr i płac o prawidłowość rozliczeń. 

Ze względu na ciągłe zmiany w prawie podatkowym znaczenia nabiera niezawodność systemu kadrowo-płacowego i jego aktualizacja jeszcze przed wejściem planowanych zmian w życie. Dzięki temu, pracownicy działów HR zyskują pewność poprawności naliczenia wynagrodzeń. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań w postaci portalu pracowniczego, czyli narzędzia do samoobsługi pracowniczej pozwala dodatkowo przenieść zmiany w całkiem nowy wymiar i zastąpić papierowy obieg dokumentów sposobem elektronicznym. W ten sposób można nie tylko usprawnić wymianę dokumentów, ale także poinformować pracowników o wprowadzanych zmianach.